Temat

Kreacja polskiego inteligenta. Omów zagadnienie na podstawie „Wesela” S. Wyspiańskiego. W swojej wypowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Wstęp

Inteligencja to grupa społeczna, która zajmuje się pracą umysłową. Tworzą ją ludzie dobrze wykształceni, m.in. lekarze, prawnicy, nauczyciele, inżynierowie.
Inteligent, jako bohater literacki, rozpowszechnił się w Polsce dopiero w okresie Młodej Polski. Byli to ludzie, których często określamy, jako „wysadzeni z siodła”, ponieważ po klęsce powstania styczniowego [kontekst historyczny] ich majątki zostały skonfiskowane albo obciążone olbrzymimi kontrybucjami, co powodowało, iż znaczna część ich właścicieli, szukając innych możliwości i środków do życia, zaczęła się kształcić.

Teza

Inteligencja pełniła wiodącą rolę w narodzie, była odpowiedzialna za inne warstwy społeczne oraz troskę o najważniejsze wartości moralne i narodowe, jednak nie zawsze spełniała swoje zadanie.

Rozwinięcie

Jednym z utworów, w których przedstawiono tę warstwę społeczną, jest „Wesele” S. Wyspiańskiego. Do inteligencji należą m.in.: Radczyni, Dziennikarz, Poeta.
Inteligenci przedstawieni w tym utworze traktują wieś, jako oazę spokoju, swoistą arkadię, w której wszystko jest poukładane, a życie płynie beztrosko. Nie znają, ale też nie chcą dokładnie poznać specyfiki wiejskiego życia. Uważają, że chłopi niczym się nie interesują poza sprawami własnej wsi, dlatego Dziennikarz jest zdumiony, gdy Czepiec pyta go o Chińczyków. Dziennikarz najchętniej widziałby wieś, jako wieś spokojną, zaciszną, taką, którą znamy z „Pieśni świętojańskiej o Sobotce” J. Kochanowskiego [kontekst literacki – nawiązanie do innego utworu poruszającego tę samą tematykę].
Spraw wsi nie zna również Radczyni, która w listopadzie pyta Kliminę, czy już posiali. Ta rezolutnie odpowiada jej, że nie jest to czas na wykonywanie takiej czynności. Radczyni swoim pytaniem tak naprawdę ośmiesza się, wykazując brak elementarnej wiedzy na temat pracy na wsi.
Inteligencja przedstawiona przez St. Wyspiańskiego jest wyraźnie osłabiona i przytłumiona niewolą. Ich niemoc słychać w słowach Poety, który mówi, że jego serce rwie się do wielkich rzeczy, ale sam nie podejmuje żadnych działań, by coś zmienić.
Panująca w Młodej Polsce ludomania, zwana też chłopomanią [kontekst historycznoliteracki] to powierzchowna fascynacja chłopami, ich strojami i tężyzną fizyczną. Nie wynikała ona jednak z prawdziwej chęci porozumienia się z chłopami. Miała być swoistym antidotum na młodopolską nudę i obezwładniające poczucie niemocy, jakie towarzyszyło inteligencji. Stąd tak modne w tym okresie śluby inteligentów z chłopkami. Modzie tej uległ między innymi sam autor „Wesela” St. Wyspiański (ożenił się z chłopką Teodora Pytko) oraz przedstawieni przez niego bohaterowie: Pan Młody (Lucjan Rydel) oraz Gospodarz (Włodzimierz Przerwa Tetmajer – przyrodni brat wspomnianego już poety Kazimierza Przerwy Tetmajera) [kontekst biograficzny].

Zakończenie

Podsumowując, należy stwierdzić, że inteligencja przedstawiona w „Weselu” została ukazana w niekorzystny sposób. Jest to grupa hermetyczna, niechętna ludowi, mająca do niego dystans. Przedstawiciele inteligencji traktują chłopów z wyższością, lekceważą ich, nie rozumieją ich problemów. Zamiast odgrywać w narodzie, odpowiedzialność zrzucają na barki chłopów. Tak właśnie przedstawił ją w „Weselu” St. Wyspiański.
Inteligencja nie spełniła zatem swojego zadania, dlatego nie dochodzi do prawdziwej współpracy między obiema warstwami społecznymi i utwór kończy się tzw. chocholim tańcem, który jest symbolem marazmu i uśpienia polskiego narodu.